Get Breaking National And World News, Broadcast Video Coverage, And Exclusive Interviews. Find The Top News Online, More Video Channel, Live Radio Station and Top Movies at Only NEWSALLABC. CLICK HERE ⇒ https://newsallabc.blogspot.it ⇐ FOR MORE UPDATES.
काठमाडौँ, माघ २९ गते । लाग्छ, सुजाता कोइराला लड्नका लागि जन्मेकी हुन् । तीन कारणले, पहिलो, उनी कोइराला परिवारकी हुन् जुन परिवारको पर्यायका रूपमा संघर्षलाई लिइन्छ । अर्को, राजनीतिक करिअरमा उनले आफ्ना बाबु गिरिजासँग जोडिएका सन्दर्भमा पनि संघर्ष गरेका घटना छन् । र, पछिल्लो समय उनी क्यान्सरजस्तो डरलाग्दो रोगसँग लडिरहेकी छिन् ।
हो, लामो समय राजनीतिक लडाइँमा सक्रिय कांग्रेस नेतृ सुजाता कोइराला पछिल्ला केही महिना डरलाग्दो रोगसँग लडिरहेकी छिन् । क्यान्सरलाई एक हदसम्म पराजित गरेपछि कोइराला अहिले घरमै आराम गरिरहेकी छिन् ।
केही महिनाअघि सुजाता परिवारका सदस्यसहित मलेसिया घुम्न निस्किएकी थिइन् । त्यसो त कोइरालाको स्वास्थ्यमा पहिलादेखि नै सामान्य समस्या देखिएको थियो । मलेसिया भ्रमणका वेला उनले छोरीको सल्लाहबमोजिम त्यहाँको सन्वे हस्पिटलमा स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने निर्णय गरिन् ।
‘प्रारम्भिक स्वास्थ्य परीक्षणमा नै मेरो मन बहकिरहेको थियो । हाम्रो वंशमा धेरैलाई क्यान्सरको समस्या रहँदै आएकाले मलाई कताकता क्यान्सर त भएन भन्ने चिन्ता लागिरहेको थियो ।’
परीक्षण गरेपछि रिपोर्ट राम्रो आए हुन्थ्यो भनेर कोइराला भगवान्को प्रार्थना गर्न थालिन् ।
तर, स्वास्थ्य परीक्षणको रिपोर्ट जे आयो, त्यो कोइरालाको कल्पनामा पनि थिएन । स्तन क्यान्सर भएको पत्ता लागेपछि उनी छाँगाबाट खसेको जस्तो भइन् । उनको हातमा रिपोर्ट थमाउँदै चिकित्सकले भने, ‘तपाईंलाई क्यान्सरको शंका गरियो ।’
‘सोचेभन्दा ठीक विपरीत आएको रिपोर्ट हातमा लिइसक्दा नसक्दै म बोल्न नसक्ने अवस्थामा पुगेँ । पछि त्यही अस्पतालमा तत्काल भर्ना हुने निर्णयमा पुगेँ,’ त्यसवेलाको हाल बताइरहँदा सुजाताको आँखामा त्रास स्पष्ट देखिन्थ्यो ।
परिवारका सदस्यसँग रमाइलो गर्ने र फ्रेस हुने उद्देश्यका साथ मलेसिया गएको कोइराला परिवारमा एक्कासि चिन्ताको बादल ढपक्क ढाक्यो । एकछिनअघिसम्म रमाइरहेका परिवारजन अस्पतालले क्यान्सर भएको शंकासहित थमाएको कागज लिएर टोलाउन थाले । उनीहरूलाई आफ्नो सुख नै खोसिएजस्तो भयो । पारिवारिक सल्लाह भयो, प्रारम्भिक चरण छ, उपचार गरेर मात्रै नेपाल जाऊँ ।
कोइराला सोही अस्पतालमा तत्कालै भर्ना भइन् ।
तर, स्वास्थ्य परीक्षणको रिपोर्ट जे आयो, त्यो कोइरालाको कल्पनामा पनि थिएन । स्तन क्यान्सर भएको पत्ता लागेपछि उनी छाँगाबाट खसेको जस्तो भइन् । उनको हातमा रिपोर्ट थमाउँदै चिकित्सकले भने, ‘तपाईंलाई क्यान्सरको शंका गरियो ।’
‘सोचेभन्दा ठीक विपरीत आएको रिपोर्ट हातमा लिइसक्दा नसक्दै म बोल्न नसक्ने अवस्थामा पुगेँ । पछि त्यही अस्पतालमा तत्काल भर्ना हुने निर्णयमा पुगेँ,’ त्यसवेलाको हाल बताइरहँदा सुजाताको आँखामा त्रास स्पष्ट देखिन्थ्यो ।
परिवारका सदस्यसँग रमाइलो गर्ने र फ्रेस हुने उद्देश्यका साथ मलेसिया गएको कोइराला परिवारमा एक्कासि चिन्ताको बादल ढपक्क ढाक्यो । एकछिनअघिसम्म रमाइरहेका परिवारजन अस्पतालले क्यान्सर भएको शंकासहित थमाएको कागज लिएर टोलाउन थाले । उनीहरूलाई आफ्नो सुख नै खोसिएजस्तो भयो । पारिवारिक सल्लाह भयो, प्रारम्भिक चरण छ, उपचार गरेर मात्रै नेपाल जाऊँ ।
कोइराला सोही अस्पतालमा तत्कालै भर्ना भइन् ।
कहिलेकाहीँ जीवनमा नभोेगेका र नसोचेका घटना पनि हुने गर्छन् । जीवनको यात्रामा अगाडि बढ्दै जाँदा मानिसको जीवनमा सुख र दुुःख बराबरी हुने गरेको छ । तथापि, सबैमा त्यो बराबरीचाहिँ आउँदैन । कसैले धेरै दुःख पाएका हुन्छन् भने कसैले थोरै ।
सुजाता जीवनशैलीबारे खासै चासो राख्दिनथिन् । बिहानीको झिसमिसेदेखि बेलुका अबेरसम्म नेता तथा कार्यकर्तासँगै हुन्थिन् । उनलाई लाग्थ्यो, क्रियाशीलता भएपछि नाथे रोग त्यसै भाग्नेछन् । तर, उनको जीवनमा सोचेस्तो भएन । नभन्दै एक दिन उनको स्वास्थ्यले उनलाई नै धोका दियो । राजनीतिक संघर्षमा त धेरैले धोका दिएका थिए नै एक दिन उनी आफ्नै शरीरबाट धोका खान पुगिन् । स्वास्थ्यले दिएको धोका उनका लागि अविस्मरणीय छ ।
०७३ सालको सुरुवात उनका लागि त्यति सुखद रहेन । स्वास्थ्यमा कता–कता असहजता पैदा हुँदै गएको थियो ।
‘तर, मैले स्वास्थ्यलाई भन्दा कामलाई बढी प्राथमिकता दिँदै गएँ । एक दिन, दुई दिन गर्दै मेरो स्वास्थ्यमा थप असहजता देखिँदै जान थाल्यो ।’
आफ्नो वंश परिवारमा धेरैलाई क्यान्सर भए पनि कोइरालालाई यो डरलाग्दो रोगबारे खासै जानकारी थिएन । उनी अन्य रोगलाई पनि बेवास्ता नै गर्थिन् । तर, अचानक आफैँमा क्यान्सर देखियो ।
डाक्टरले रिपोर्ट दिँदै क्यान्सरको शंका छ भन्दा जीवनमा त्यस्तो पीडा उनलाई कहिल्यै भएको थिएन रे । त्यसैका कारण सुतेको ठाउँबाट उठ्नसमेत छाडिन् कोइरालाले ।
‘मलाई उठ्नै मन लाग्दैन थियो । बिस्तारै बिस्तारै मन काप्न थाल्यो । शरीरका अंगले बिस्तारै काम गर्न छाडेजस्तो लाग्न थाल्यो ।’
सुजातालाई अस्पतालको बेड छाडेर बाहिर निस्कन नपरे पनि हुन्थ्यो भन्ने लागिरहन्थ्यो । जीवनप्रतिको चिन्ताले कोइरालाको दिनमै एक केजीका दरले वजन घट्दै जान थाल्यो । चिकित्सकहरू पनि डराउन थाले ।
सुजाता जीवनशैलीबारे खासै चासो राख्दिनथिन् । बिहानीको झिसमिसेदेखि बेलुका अबेरसम्म नेता तथा कार्यकर्तासँगै हुन्थिन् । उनलाई लाग्थ्यो, क्रियाशीलता भएपछि नाथे रोग त्यसै भाग्नेछन् । तर, उनको जीवनमा सोचेस्तो भएन । नभन्दै एक दिन उनको स्वास्थ्यले उनलाई नै धोका दियो । राजनीतिक संघर्षमा त धेरैले धोका दिएका थिए नै एक दिन उनी आफ्नै शरीरबाट धोका खान पुगिन् । स्वास्थ्यले दिएको धोका उनका लागि अविस्मरणीय छ ।
०७३ सालको सुरुवात उनका लागि त्यति सुखद रहेन । स्वास्थ्यमा कता–कता असहजता पैदा हुँदै गएको थियो ।
‘तर, मैले स्वास्थ्यलाई भन्दा कामलाई बढी प्राथमिकता दिँदै गएँ । एक दिन, दुई दिन गर्दै मेरो स्वास्थ्यमा थप असहजता देखिँदै जान थाल्यो ।’
आफ्नो वंश परिवारमा धेरैलाई क्यान्सर भए पनि कोइरालालाई यो डरलाग्दो रोगबारे खासै जानकारी थिएन । उनी अन्य रोगलाई पनि बेवास्ता नै गर्थिन् । तर, अचानक आफैँमा क्यान्सर देखियो ।
डाक्टरले रिपोर्ट दिँदै क्यान्सरको शंका छ भन्दा जीवनमा त्यस्तो पीडा उनलाई कहिल्यै भएको थिएन रे । त्यसैका कारण सुतेको ठाउँबाट उठ्नसमेत छाडिन् कोइरालाले ।
‘मलाई उठ्नै मन लाग्दैन थियो । बिस्तारै बिस्तारै मन काप्न थाल्यो । शरीरका अंगले बिस्तारै काम गर्न छाडेजस्तो लाग्न थाल्यो ।’
सुजातालाई अस्पतालको बेड छाडेर बाहिर निस्कन नपरे पनि हुन्थ्यो भन्ने लागिरहन्थ्यो । जीवनप्रतिको चिन्ताले कोइरालाको दिनमै एक केजीका दरले वजन घट्दै जान थाल्यो । चिकित्सकहरू पनि डराउन थाले ।
‘मानिसको शरीरमा रोग लागेपछि केही न केही संकेत देखिँदो रहेछ । केही समयअघिदेखि मलाई धेरै निद्रा लाग्ने र मान्छे भेट्न मन नलाग्ने हुन थालेको थियो । स्वास्थ्य अवस्था असहज भएपछि म संसद्मा जान पनि बिस्तारै कम गर्न थालेँ । सुतेको अवस्थामा निद्रा पर्न छाड्यो । तर, बिहानपख अस्वाभाविक निद्राले मलाई सताउँदै गइरहेको थियो । यस्तो समस्या ममा यसअघि कहिल्यै देखिएको थिएन ।’
सुरुवातमा सुजाताको दाहिने स्तन बिस्तारै दुख्न थाल्यो । तर, उनले त्यसलाई खासै महत्व दिइनन् । दुखाइ बढ्दै गएपछि मलेसिया गएका वेला उनी स्वास्थ्य परीक्षण गराउने निर्णयमा पुगेकी थिइन् ।
परिवारका सबैजसो सदस्यमा क्यान्सर रोग लागेका कारण कहिलेकाहीँ मेमोग्राम गराउनुपर्छ भन्ने सोचाइ पनि नआएको होइन सुजातामा । तर, कोइरालाले त्यसलाई गम्भीरताका साथ कहिल्यै लिइनन् । अन्ततः सो लापरबाहीको परिणाम आयो नकारात्मक रूपमा ।
मानिसलाई कुनै रोग अरूलाई पो लाग्ने हो, मलाई त के लाग्ला भन्ने भ्रम झैँ हुन्छ । सुजालाई पनि त्यस्तै थियो ।
‘क्यान्सर वंशाणुगत रहे पनि मैले आफूलाई यस्तो होला भन्ने कल्पना गरेकी थिइनँ । धेरैले चिनीरोगका कारण पनि अत्यधिक निद्रा लाग्छ भनेपछि स्वास्थ्य परीक्षण गराउन लागेकी थिएँ ।’
त्यसो त सबैभन्दा पहिले क्यान्सर भएको शंकासहितको रिपार्ट आउँदा पनि उनी बरु मधुमेह भएको होस् भन्ने चाहन्न् ि। तर, जिन्दगीमा मानिसले चाहेजस्तो मात्र कहाँ हुन्छ र ?
प्रारम्भिक रिपोर्टलगत्तै कोइरालाले मेमोग्राम गराइन् । त्यसमा पनि क्यान्सर भएको शंका निस्कियो । उनलाई मेमोग्रामको रिपोर्टमा पनि त्यति विश्वास लागेन । कालो दाग, बोसो पनि हुन सक्छ । उनले आफैँलाई आश्वस्त बनाउन खोजिन् । भगवान् पुकार्न थालिन् ।
भाग्यवश, कोइरालाको क्यान्सर सुरुवाती चरणमा थियो, चिकित्सकले त्यो दुई सेन्टिमिटर रहेको जानकारी गराए । तत्कालै उनले अप्रेसन गराइन् र सुरुवाती चरणमा देखिएको क्यान्सरलाई फालिन् ।
धेरै दुःख भए पनि सुजाताले केमो लिनुपर्दैन, जुन अलिकति राहतको कुरा हो । कोइराला आफूलाई यस मानेमा भाग्यमानी ठान्छिन् ।
सुरुवातमा सुजाताको दाहिने स्तन बिस्तारै दुख्न थाल्यो । तर, उनले त्यसलाई खासै महत्व दिइनन् । दुखाइ बढ्दै गएपछि मलेसिया गएका वेला उनी स्वास्थ्य परीक्षण गराउने निर्णयमा पुगेकी थिइन् ।
परिवारका सबैजसो सदस्यमा क्यान्सर रोग लागेका कारण कहिलेकाहीँ मेमोग्राम गराउनुपर्छ भन्ने सोचाइ पनि नआएको होइन सुजातामा । तर, कोइरालाले त्यसलाई गम्भीरताका साथ कहिल्यै लिइनन् । अन्ततः सो लापरबाहीको परिणाम आयो नकारात्मक रूपमा ।
मानिसलाई कुनै रोग अरूलाई पो लाग्ने हो, मलाई त के लाग्ला भन्ने भ्रम झैँ हुन्छ । सुजालाई पनि त्यस्तै थियो ।
‘क्यान्सर वंशाणुगत रहे पनि मैले आफूलाई यस्तो होला भन्ने कल्पना गरेकी थिइनँ । धेरैले चिनीरोगका कारण पनि अत्यधिक निद्रा लाग्छ भनेपछि स्वास्थ्य परीक्षण गराउन लागेकी थिएँ ।’
त्यसो त सबैभन्दा पहिले क्यान्सर भएको शंकासहितको रिपार्ट आउँदा पनि उनी बरु मधुमेह भएको होस् भन्ने चाहन्न् ि। तर, जिन्दगीमा मानिसले चाहेजस्तो मात्र कहाँ हुन्छ र ?
प्रारम्भिक रिपोर्टलगत्तै कोइरालाले मेमोग्राम गराइन् । त्यसमा पनि क्यान्सर भएको शंका निस्कियो । उनलाई मेमोग्रामको रिपोर्टमा पनि त्यति विश्वास लागेन । कालो दाग, बोसो पनि हुन सक्छ । उनले आफैँलाई आश्वस्त बनाउन खोजिन् । भगवान् पुकार्न थालिन् ।
भाग्यवश, कोइरालाको क्यान्सर सुरुवाती चरणमा थियो, चिकित्सकले त्यो दुई सेन्टिमिटर रहेको जानकारी गराए । तत्कालै उनले अप्रेसन गराइन् र सुरुवाती चरणमा देखिएको क्यान्सरलाई फालिन् ।
धेरै दुःख भए पनि सुजाताले केमो लिनुपर्दैन, जुन अलिकति राहतको कुरा हो । कोइराला आफूलाई यस मानेमा भाग्यमानी ठान्छिन् ।
क्यान्सर शारीरिक रोग मात्र थिएन । त्यो मानसिक समस्या पनि बनेर आइदियो । त्यसैले, क्यान्सरका कारण हर्मोनको असन्तुलन हुँदा वेलावेला मानसिक तनावमा पनि परिन् कोइराला । उनलाई वेलावेला मानिस देख्दा डर लाग्ने र एकान्तमा रमाउन पाए हुन्थ्यो जस्तो लाग्न थाल्यो ।
कोइराला स्तन क्यान्सरको शल्यक्रिया गरेर आराम गरिरहेकी थिइन् । थप स्वास्थ्य परीक्षण गराउँदा अर्को बज्रपात पर्यो । पाठेघरमा पनि क्यान्सरको लक्षण देखियो । एकपछि अर्को अंगमा क्यान्सर देखिँदै जान थालेपछि कोइरालाको मनमा झन्–झन् त्रास बढ्न थाल्यो । परिणाम, उनलाई मानसिक रूपमा समेत असर पर्न थाल्यो ।
उनी चिकित्सक आउँदा पनि आत्तिने, डराउने गर्न थालिन् । मानसिक समस्या बढेपछि चिकित्सकले खान दिएको औषधिसमेत लुकाएर राखिन् उनले । पाँच दिनसम्म औषधि लुकाउँदा कोइरालाई गाह्रो हुँदै गयो । कोही मानिससँग फेस गर्न सक्ने अवस्थामा पुग्न छाडिन् ।
‘क्यान्सरभन्दा मानसिक रोग झन् ठूलो पो रहेछ । डाक्टरले निको भयो, जानुस् भनेर पटक–पटक आग्रह गर्थे । तर, म डराएर अस्पतालबाट निस्कनै मान्दिनथेँ । दिनहुँजसो चिकित्सकले यही कुरा दोहोर्याउन थालेपछि आफैँलाई असहजता पैदा भयो । म घर फर्कें । गम्भीर रोगले सताएपछि मनमा एक प्रकारको डर हुँदो रहेछ ।’
एक दिन कोही नभएका वेला उनले ठुलाबाकी नातिनी मनीषा कोइरालालाई फोन गरिन् । मनीषा केही वर्षअघि मात्र पाठेघरको क्यान्सरबाट पीडित भएकी थिएन् । कोइरालाले मनीषासँग आफ्नो समस्या सुनाइन् । मनीषाले यस्तै हुन्छ, औषधि खानुपर्छ, ठीक हुन्छ भनेपछि सुजाताले चिकित्सकले दिएको औषधि सेवन गर्न थालिन् । कोइराला भन्छिन्, ‘वास्तवमा ठीक भयो, मानसिक समस्या पनि बिस्तारै हट्दै गयो ।
‘तर, औषधि सेवनलगत्तै दिसामा इन्फेक्सन भएर रगत देखा प¥यो । म झन् आतिएँ । मनीषालाई फोन गरेर सोधेँ । मनीषाले आफूलाई पनि त्यस्तै भएको बताएपछि मन केही शान्त भयो ।’
कोइराला स्तन क्यान्सरको शल्यक्रिया गरेर आराम गरिरहेकी थिइन् । थप स्वास्थ्य परीक्षण गराउँदा अर्को बज्रपात पर्यो । पाठेघरमा पनि क्यान्सरको लक्षण देखियो । एकपछि अर्को अंगमा क्यान्सर देखिँदै जान थालेपछि कोइरालाको मनमा झन्–झन् त्रास बढ्न थाल्यो । परिणाम, उनलाई मानसिक रूपमा समेत असर पर्न थाल्यो ।
उनी चिकित्सक आउँदा पनि आत्तिने, डराउने गर्न थालिन् । मानसिक समस्या बढेपछि चिकित्सकले खान दिएको औषधिसमेत लुकाएर राखिन् उनले । पाँच दिनसम्म औषधि लुकाउँदा कोइरालाई गाह्रो हुँदै गयो । कोही मानिससँग फेस गर्न सक्ने अवस्थामा पुग्न छाडिन् ।
‘क्यान्सरभन्दा मानसिक रोग झन् ठूलो पो रहेछ । डाक्टरले निको भयो, जानुस् भनेर पटक–पटक आग्रह गर्थे । तर, म डराएर अस्पतालबाट निस्कनै मान्दिनथेँ । दिनहुँजसो चिकित्सकले यही कुरा दोहोर्याउन थालेपछि आफैँलाई असहजता पैदा भयो । म घर फर्कें । गम्भीर रोगले सताएपछि मनमा एक प्रकारको डर हुँदो रहेछ ।’
एक दिन कोही नभएका वेला उनले ठुलाबाकी नातिनी मनीषा कोइरालालाई फोन गरिन् । मनीषा केही वर्षअघि मात्र पाठेघरको क्यान्सरबाट पीडित भएकी थिएन् । कोइरालाले मनीषासँग आफ्नो समस्या सुनाइन् । मनीषाले यस्तै हुन्छ, औषधि खानुपर्छ, ठीक हुन्छ भनेपछि सुजाताले चिकित्सकले दिएको औषधि सेवन गर्न थालिन् । कोइराला भन्छिन्, ‘वास्तवमा ठीक भयो, मानसिक समस्या पनि बिस्तारै हट्दै गयो ।
‘तर, औषधि सेवनलगत्तै दिसामा इन्फेक्सन भएर रगत देखा प¥यो । म झन् आतिएँ । मनीषालाई फोन गरेर सोधेँ । मनीषाले आफूलाई पनि त्यस्तै भएको बताएपछि मन केही शान्त भयो ।’
क्यान्सरले सुजाताको जीवनशैलीमा पूरै परिवर्तन ल्याइदिएको छ । विगतमा चाँडै उठेर नेता तथा कार्यकर्ताको भेटमा रमाउने कोइराला यतिवेला योगमा रमाउन थालेकी छिन् । योगले शरीरमा सहजता ल्याउन सहयोग गरिरहेको छ, जीवनशैलीलाई सामान्य बनाउन मद्दत गरिरहेको छ ।
क्यान्सर रोगको उपचार गराएपछि यतिवेला सुजाताको खानपानमा समेत परिवर्तन भएको छ । उनी साकाहारी भोजनमा जोड दिन थालेकी छिन् । भन्छिन्, ‘माछामासुसँगको सम्बन्धलाई पूर्ण रूपमा विच्छेद गरेँ भन्दा पनि फरक पर्दैन । युट्युबमा गएर क्यान्सर लागेका मानिसले कस्तो परिकार खाने भनेर खोज्ने गर्छु र त्यस्तै खानेकुरा मगाउँछु ।’
के खाने के नखाने भनेर कोइराला चिकित्सकको परामर्शमा बारम्बार बस्ने गर्छिन् । यतिवेला उनलाई आफ्नो घर नै हस्पिटलजस्तो लाग्न थालेको छ । उनको स्वास्थ्यबारे सल्लाह दिन स्वदेश तथा विदेशबाट चिकित्सक पनि आउने गरेका छन् ।
उनी अहिले फलफूलका रसमा बढी जोड दिन थालेकी छिन् । धेरै समय क्यान्सर रोगीले प्रयोग गर्ने खाद्यवस्तुको खोजीमा सामाजिक सञ्जालमा समेत व्यस्त हुने गरेकी छिन् ।
‘काली जिरा, आलसको तेल साह्रै उपयोगी हुँदो रहेछ ।’ कुरा गर्दागर्दै कोइराला भित्री कोठाभित्र पसिन् र एउटा बट्टा लिएर बाहिर आइन् । आलसको तेल भएको बट्टा देखाउँदै भनिन्, ‘यो क्यान्सर रोग भएकाले खाने कुरा हो । यही खान थालेको छु । यो खाँदा शरीरमा बिस्तारै स्फुर्ती आउने रहेछ ।’
भनिन्छ, पढेरभन्दा परेर जानिन्छ । सुजाताको हकमा पनि त्यस्तै भएको छ । कोइराला आफूलाई परेको समस्याबाट सिकेर अहिले अरूलाई शिक्षा दिने भएकी छिन् । भेट्ने जो कसैलाई भन्न थालेकी छिन्– महिलालाई स्तन क्यान्सर बढी हुने रहेछ ।
सुजाता महिलामा हुने स्तन र पाठेघरको क्यान्सरको विषयमा काउन्सेलिङ दिन थालेकी छिन् । भन्छिन्, ‘मैले आफ्नो जीवनमा भोगेका घटना सबैलाई भन्नुपर्छ भन्ने भावना जाग्रित हुन थाल्यो । आफूले देखेका र भोगेका कुराले अरूलाई सुसूचित र सचेत गराउन सकियोस् भन्ने लाग्न थालेको छ । मानिसलाई सूचना र सचेतना दुवै भयो भने रोगविरुद्ध लड्न सक्ने तागत पैदा हुँदो रहेछ ।’
क्यान्सर रोगको उपचार गराएपछि यतिवेला सुजाताको खानपानमा समेत परिवर्तन भएको छ । उनी साकाहारी भोजनमा जोड दिन थालेकी छिन् । भन्छिन्, ‘माछामासुसँगको सम्बन्धलाई पूर्ण रूपमा विच्छेद गरेँ भन्दा पनि फरक पर्दैन । युट्युबमा गएर क्यान्सर लागेका मानिसले कस्तो परिकार खाने भनेर खोज्ने गर्छु र त्यस्तै खानेकुरा मगाउँछु ।’
के खाने के नखाने भनेर कोइराला चिकित्सकको परामर्शमा बारम्बार बस्ने गर्छिन् । यतिवेला उनलाई आफ्नो घर नै हस्पिटलजस्तो लाग्न थालेको छ । उनको स्वास्थ्यबारे सल्लाह दिन स्वदेश तथा विदेशबाट चिकित्सक पनि आउने गरेका छन् ।
उनी अहिले फलफूलका रसमा बढी जोड दिन थालेकी छिन् । धेरै समय क्यान्सर रोगीले प्रयोग गर्ने खाद्यवस्तुको खोजीमा सामाजिक सञ्जालमा समेत व्यस्त हुने गरेकी छिन् ।
‘काली जिरा, आलसको तेल साह्रै उपयोगी हुँदो रहेछ ।’ कुरा गर्दागर्दै कोइराला भित्री कोठाभित्र पसिन् र एउटा बट्टा लिएर बाहिर आइन् । आलसको तेल भएको बट्टा देखाउँदै भनिन्, ‘यो क्यान्सर रोग भएकाले खाने कुरा हो । यही खान थालेको छु । यो खाँदा शरीरमा बिस्तारै स्फुर्ती आउने रहेछ ।’
भनिन्छ, पढेरभन्दा परेर जानिन्छ । सुजाताको हकमा पनि त्यस्तै भएको छ । कोइराला आफूलाई परेको समस्याबाट सिकेर अहिले अरूलाई शिक्षा दिने भएकी छिन् । भेट्ने जो कसैलाई भन्न थालेकी छिन्– महिलालाई स्तन क्यान्सर बढी हुने रहेछ ।
सुजाता महिलामा हुने स्तन र पाठेघरको क्यान्सरको विषयमा काउन्सेलिङ दिन थालेकी छिन् । भन्छिन्, ‘मैले आफ्नो जीवनमा भोगेका घटना सबैलाई भन्नुपर्छ भन्ने भावना जाग्रित हुन थाल्यो । आफूले देखेका र भोगेका कुराले अरूलाई सुसूचित र सचेत गराउन सकियोस् भन्ने लाग्न थालेको छ । मानिसलाई सूचना र सचेतना दुवै भयो भने रोगविरुद्ध लड्न सक्ने तागत पैदा हुँदो रहेछ ।’
क्यान्सर कोइरालाका लागि एउटा ठूलो मोड बनेर आइदियो । उनी जसै क्यान्सरको उपचार गरेर आइन्, राजनीतिमा बिस्तारै हराउँदै जान थालिन् । उनी अहिले नेता तथा कार्यकर्तासँगको भेट घटाउन थालेकी छन् । कार्यक्रममा कमै मात्रामा निस्कन्छिन् ।
कोइराला आफूलाई जे गर्दा खुसी लाग्छ, त्यही काम गर्ने सोचमा पुगेकी छन् । राजनीति उनका लागि अबको रोजाइको बाटो रहेन । उनको मनले राजनीति हैन, समाजसेवा रोज्न थालेको छ । तर, पूरै निको हुन कोइरालालाई केही समय अझै लाग्नेछ । त्यसवेलासम्म उनी बाहिर निस्कन सक्ने अवस्थामा हुनेछैनन् ।
जिपी कोइराला फाउन्डेसनलाई सक्रिय बनाएर अगाडि बढाउने सोच छ उनमा । भन्छिन्, ‘राजनीतिले हैन, अब फाउन्डेसनबाट सक्रिय रूपमा जनताको सेवा गर्नेछु । फाउन्डेसनलाई एकेडेमिक बनाएर अगाडि लानुमा मेरो खुसी देख्दै छु ।’
‘मानिसले आफू जे गर्दा खुसी हुन्छ, त्यही गर्नुपर्छ । जिन्दगी त खुसीमा जिउने चिज न रहेछ ।’ क्यान्सरले कोइरालाको जीवनशैली मात्रै होइन, सोचाइमा पनि परिवर्तन ल्याइदिए जस्तो छ ।
सुजाताले जिपी कोइराला र सुष्मा कोइराला फाउन्डेसनमार्फत क्यान्सर पीडितलाई हौसला दिने किसिमका कार्यक्रम चलाउने सोच अगाडि बढाउन चाहेकी छिन्।
कोइराला आफूलाई जे गर्दा खुसी लाग्छ, त्यही काम गर्ने सोचमा पुगेकी छन् । राजनीति उनका लागि अबको रोजाइको बाटो रहेन । उनको मनले राजनीति हैन, समाजसेवा रोज्न थालेको छ । तर, पूरै निको हुन कोइरालालाई केही समय अझै लाग्नेछ । त्यसवेलासम्म उनी बाहिर निस्कन सक्ने अवस्थामा हुनेछैनन् ।
जिपी कोइराला फाउन्डेसनलाई सक्रिय बनाएर अगाडि बढाउने सोच छ उनमा । भन्छिन्, ‘राजनीतिले हैन, अब फाउन्डेसनबाट सक्रिय रूपमा जनताको सेवा गर्नेछु । फाउन्डेसनलाई एकेडेमिक बनाएर अगाडि लानुमा मेरो खुसी देख्दै छु ।’
‘मानिसले आफू जे गर्दा खुसी हुन्छ, त्यही गर्नुपर्छ । जिन्दगी त खुसीमा जिउने चिज न रहेछ ।’ क्यान्सरले कोइरालाको जीवनशैली मात्रै होइन, सोचाइमा पनि परिवर्तन ल्याइदिए जस्तो छ ।
सुजाताले जिपी कोइराला र सुष्मा कोइराला फाउन्डेसनमार्फत क्यान्सर पीडितलाई हौसला दिने किसिमका कार्यक्रम चलाउने सोच अगाडि बढाउन चाहेकी छिन्।
निकै दुब्लाएकी छिन् कोइराला । साथीसंगीहरूले माया गरेको झलझली सम्झनामा आउँछ रे उनलाई । स्वास्थ्यले साथ नदिएपछि साथीहरूसँग रमाउन नपाएको पीडा पनि थियो उनको अभिव्यक्तिमा । रोगकै कारण साथीहरूबाट टाढा हुने पो हो कि भन्ने चिन्ताले पनि वेलावेला सताउने गर्छ रे ।
क्यान्सरले घाटा मात्र गरेको छैन, सुजाताका जीवनमा । धेरै रिस उठ्ने स्वभावमा ठूलो परिवर्तन भएको छ । क्यान्सर उपचारपछि पूरै रिस मरेकोप्रति आफैँ छक्क पर्छिन रे सुजाता । अहिले आफन्तहरूले पनि जिस्क्याउँछन् उनलाई, ‘कतै तिमीले ड्रक्स खाएकी त छैनौ ? तिमी त अर्कै दुनियाँमा रमाइरहेकी छौ ।’
सुजाताको जीवनमा अहिले न रिस छ, न राग । उनलाई नै लाग्छ, कहिलेकाहीँ, ‘कतै म ह्याप्पी मेडिसिन खाइरहेकी त छैन ?’
क्यान्सरले घाटा मात्र गरेको छैन, सुजाताका जीवनमा । धेरै रिस उठ्ने स्वभावमा ठूलो परिवर्तन भएको छ । क्यान्सर उपचारपछि पूरै रिस मरेकोप्रति आफैँ छक्क पर्छिन रे सुजाता । अहिले आफन्तहरूले पनि जिस्क्याउँछन् उनलाई, ‘कतै तिमीले ड्रक्स खाएकी त छैनौ ? तिमी त अर्कै दुनियाँमा रमाइरहेकी छौ ।’
सुजाताको जीवनमा अहिले न रिस छ, न राग । उनलाई नै लाग्छ, कहिलेकाहीँ, ‘कतै म ह्याप्पी मेडिसिन खाइरहेकी त छैन ?’
No comments:
Post a Comment