‘मन्त्री बनेर सहयोग गरिदिनुपर्‍यो’ भन्ने प्रस्ताव राखे :राजाले नै

Get Breaking National And World News, Broadcast Video Coverage, And Exclusive Interviews. Find The Top News Online, More Video Channel, Live Radio Station and Top Movies at Only NEWSALLABC. CLICK HERE ⇒ https://newsallabc.blogspot.it ⇐ FOR MORE UPDATES.

संसद्वादी दलहरूको व्यवहार माओवादी द्वन्द्व समाधान गर्न उद्यत थिएन । उनीहरू माओवादी द्वन्द्वसँग खेल्दै एकले अर्कोलाई पछारेर सत्तामा पुग्ने दाउमा निर्लिप्त थिए । त्यही खेलअन्तर्गत नेकपा (एमाले) सरकारमा जान व्यग्र थियो । २०५९ साल असोज १८ गते शेरबहादुर देउवालाई राजा ज्ञानेन्द्रले ‘अक्षम’को दाग लगाइदिएर प्रधानमन्त्रीबाट बर्खास्त गरे । त्यसपछि राजाले प्रधानमन्त्री बन्न इच्छुकहरू सबैका लागि ‘भ्याकेन्सी’ आह्वान गरेका थिए । यही भँगालोमा एमालेका महासचिव माधवकुमार नेपाल मिसिन पुगे । राजा ज्ञानेन्द्रको राज्यारोहणमा दाम चढाएर प्रधानमन्त्री बन्ने दौडमा मैदानमै ओर्लिएका थिए, उनी । राजाले दरखास्त खोलेपछि माधव लाइन बसेर निवेदन चढाउन नारायणहिटी पुगेका थिए । माधवको ध्याउन्न जुनसुकै प्रक्रियाबाट भए पनि एकपटक प्रधानमन्त्री बन्ने थियो । पार्टीका शीर्षस्थ नेतामा सरकारमा जाने लिप्सा सवार भइरहेकै बेला मैले एमाले तत्काल सरकारमा जान नहुने मत राखें । सरकारमा जानुको सट्टा माओवादी र दरबारबीच पुलको काम गरेर समस्या निराकरण गर्नुपर्ने धारणा अघि सारें । माओवादीलाई उग्रवादबाट सच्याएर र राजालाई निरंकुश हुनबाट रोकेर दुवै शक्तिलाई प्रजातान्त्रिक धारमा ल्याउन सके एमालेको भूमिका बढ्ने मेरो तर्क थियो ।

तर, सरकारमा जान व्यग्र माधवले मेरो यही तर्कलाई राजावादीको बिल्ला भिराएर पार्टीबाट गलहत्याए । प्रधानमन्त्रीको याचना गर्दै राजाका पाउमा दाम चढाउने, राजदरबारमा बिन्तीपत्र हालने आफू राजापरस्त भएनन् । द्वन्द्व समाधानको उपाय दिने मलाई राजावादी देखे । प्रस्टीकरण दिने सामान्य औपचारिक मौकासमेत नदिई साधारण सदस्यसमेत नरहने गरी २०६० साल वैशाख १९ गते मलाई एमालेबाट निष्कासन गरियो । आफूलाई पार्टीबाट निष्कासन गरेको जानकारी मैले सञ्चार माध्यमबाट पाएँ । त्यसपछि राति मात्रै घरमा पत्र ल्याइदिए ।

झापा आन्दोलनको संस्थापक भएर नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनलाई अगाडि बढाउन अथक प्रयास गरेको व्यक्तिलाई एक वचन नसोधी पार्टीको साधारण सदस्यबाटै हटाएकोमा म दु:खित बन्नु स्वाभाविक थियो । मैले पार्टी र आन्दोलनकै लागि १४ वर्ष १० महिना कारावासको जीवन बिताएँ । रगत, पसिना मात्र होइन श्रीसम्पत्तिसमेत लगाएर गोडमेल गरी हुर्काएको पार्टीले सामान्य शिष्टाचारसमेत नदेखाई उर्लंदो भेलले मुढा पाखा लगाए जसरी किनारामा हुत्याइदिए । एमालेले गलहत्याएको शैली र घटनाक्रम सम्झँदा अहिले पनि मेरो मन चहर्‍याउाछ । तर पनि मलाई किन निकाल्यौ भनेर कसैलाई सोध्न गइनँ । मेरो स्वाभिमानले त्यसो गर्न दिएन । निष्कासनपछि कुनै राजनीतिक पार्टीमा संलग्न थिइनँ । स्वतन्त्र नागरिकका रुपमा द्विविधा, पीडा र सोचमग्न मनोदशामा दिन कटाइरहेको थिएँ ।

२०६१ माघ १८

बेलुका ९ बजेतिर घरमा टेलिफोनको घन्टी बज्यो । राजदरबारका मुख्यसचिव पशुपतिभक्त महर्जनको टेलिफोन रहेछ । “भोलि बेलुका साँझ ६ बजे तपाईंलाई सरकारबाट दर्शनभेट बक्स भएको छ, समयमै आउनुहोला,” महर्जनले भने । “भोलि नै टेलिफोन गरेको भए भइहाल्थ्यो नि । यति राति किन ?” मैले सोधें । “टेलिफोन बिग्रिन पनि सक्छ । यो साधन उति भरपर्दो होइन,” पशुपतिभक्तले भने । “बिग्रन पनि सक्छ” भन्ने कुराले मेरो मनमा चिसो पस्यो । माघ १९ गते बिहान १० बजे राजा ज्ञानेन्द्रले देशबासीका नाममा सम्बोधन गर्ने

सञ्चारमाध्यमहरूबाट सार्वजनिक भइसकेको थियो । सम्बोधन कुन विषयमा हुँदै छ भन्नेमा आ–आफ्नै अड्कलबाजी थिए । मैले महर्जनसँग जान्न खोजें, “शाही घोषणामा के आउँदै छ ?” “हजुर भोलि सरकारबाट बक्स भइहाल्छ नि,” फिस्स हाँस्दै पशुपतिले यति मात्रै भने । “शेरबहादुर (तत्कालीन प्रधानमन्त्री, शेरबहादुर देउवालाई अक्षम भनेर हटाए पनि राजाले पछि फेरि प्रधानमन्त्री बनाएका थिए) लाई थुन्ने हो कि के हो ?” मैले दोहोर्‍याएर सोधें । महर्जन हाँसे मात्रै जवाफ दिएनन् ।

भोलिपल्ट निर्धारित समयमा शाही घोषणा आयो । देउवा सरकार खारेज भयो । घोषणामा राजनीतिक दलहरू र द्वन्द्वरत माओवादीलाई गालीगलौज शैलीमा हपारिएको थियो । आलोचना गर्ने तहसम्मको कमजोरी राजनीतिक दलहरूले गरेका थिए, तर राज्यप्रमुखबाट त्यो तहको गाली खाने फटाइँ भएको थिएन । घोषणापूर्व पशुपतिभक्तले भनेझैं भरनपर्दो जिनिस टेलिफोन लाइन काटियो । सञ्चार विच्छेद भएपछि नेपालको भूगोल संसारबाट अलग्गिएजस्तै अनकण्टार भयो । शेरबहादुर देउवालाई गिरफ्तार गरिएको र माधवकुमार नेपालको घर घेराउ गरिएको गाइँगुइँ सुनें । तर यथार्थ यकिन भएन ।

अन्योलकै बीच माघ १९ गते साँझ ६ बजे नै नाराणहिटी राजदरबार पुगें । बाटोमा भेटिएका केही चिनारूहरूले तपाईंको पछि प्रहरी छैनन् ? भनेर सोधे । उनीहरूको सोधाइले वातावरण तनावग्रस्त रहेको लख काटें । मलाई एमालेले हटाएपछि राजा ज्ञानेन्द्रसँग दुईपटक भेट भएको थियो । दुवै भेटको यकिन मिति सम्झना छैन । सशस्त्र द्वन्द्व उत्कर्षतिर गइरहेको समयका ती भेटमा लामै कुराकानी भएको थियो । “माओवादी द्वन्द्वप्रति राजनीतिक दलहरूको खास धारणा के हुन सक्छ ? दलहरू समस्या समाधान गर्न साँच्चिकै चाहन्छन् वा चाहँदैनन् ? समाधान गर्ने ल्याकत राख्छन् वा राख्दैनन् ?” राजा ज्ञानेन्द्रले उत्सुक बनेर मसँग दलहरूको प्रवृत्ति र वास्तविकता जान्न चाहेका थिए । ती भेटमा देशको समस्याप्रति चिन्तित र गम्भीर बनेको उनको अनुहार पढेको थिएँ । “सशस्त्र युद्ध हाँकिरहेको नेकपा (माओवादी) मा प्रचण्ड भन्ने मान्छे छन् कि छ्रैनन् ? छन् भने देशभित्र वा बाहिर कहाँ बस्छन् ?” अघिल्ला भेटमा राजा ज्ञानेन्द्रले मसँग यस्ता जिज्ञासाहरूसमेत राखेका थिए ।

राजाले गहन विषयबारे खोजीनीति गरेको सुन्दा उनी देशको समस्या समाधानमा गम्भीर भएर लागेको मेरो अनुमान थियो । शाही घोषणापछिको भेटमा समेत ज्ञानेन्द्रले सोही गाम्भीर्यतालाई मूर्तरुप देलान् भन्ने सोचेर दरबार पुगेँ । म दरबारमा पुग्दा राजनीतिक रुपमा साना भूमिकाका पूर्वपञ्चहरू टंक ढकाल, दानबहादुर शाही, दुर्गा श्रेष्ठ, रमेशनाथ पाण्डे लहरै बसिरहेका थिए । जसमध्ये कोही पनि राजनीतिक हैसियतका व्यक्ति थिएनन् ।

दानबहादुर र रमेशनाथ पाण्डेबाहेकका अनुहारलाई मैले पहिलोपटक देखिरहेको थिएँ । दानबहादुरलाई म झापा विद्रोहकालदेखि नै चिन्थें । उनैले अन्य पात्रसँग परिचय गराइदिए । रमेशनाथ पाण्डे जहाँसुकै फिट हुने पात्र भइहाले । पहिलोपटक झलक्क यो दृश्य देख्दा मलाई लाग्यो, राजा बाठै मानिस रहेछन् । सामान्य मानिसका विचार, सुझावसमेत लिएर आफ्नो बाटो तय गर्दै रहेछन् । उनीहरूसँग सामान्य कुराकानी भइरहेकै बेला मलाई राजा बसेको भित्री कोठाबाट बोलावट भयो ।

सतर्क भएर भित्र छिरें । राजाको कार्यालय बुलेट प्रुफ छ भन्ने सुनेको थिएँ । बाक्लो सिसाले मोहोरिएको कोठा रहेछ । त्यस कोठामा राजालाई पहिलोपटक भेटिरहेको थिएँ । यसअघिका दुई भेट मंगल सदनमा भएका थिए । कोठाभित्र छिर्नासाथ नमस्कार गरें । बस्न निर्देशन भएपछि बसें । भित्र अरु कोही होलान् भन्ने अनुमानै भएन । तर, बसिसकेपछि एकजना व्यक्ति राजाको नजिकै कुनाको कुर्सीमा चुपचाप आसीन देखें । उनी युवराज पारस शाह होलान्जस्तो लाग्यो । त्यसअघि मैले पारसलाई प्रत्यक्ष भेटेको, देखेको थिइनँ । फोटोमा मात्रै देखेकाले झट्ट चिन्न सकिना । अनि झस्किएर नमस्कार गरें । उनी खिसिक्क हाँसे । उनी युवराज पारस नै रहेछन् । यसपछि राजासँग कुराकानी सुरू भयो ।

“बिहानको शाही घोषणा सुन्नुभयो ?” सुरूमै राजाले सोधे ।

“सुने सरकार,” मैले भनें ।

“कस्तो लाग्यो ?”

“गालीगलौज अलि धेरै भयो । आलोचनासम्म त ठीकै हो, सरकार । माओवादीसँग वार्ता गरेर समाधान निकाल्ने हो भने यो तहसम्म ओर्लेर गाली गर्दै उनीहरूलाई चिढाउनु हुँदैनथ्यो ।” आफ्नो मनमा लागेको कुरा राजालाई सोझै भनें ।

“अँ, त्योचाहिं अलि कडै भयो होला । अर्को वक्तव्यमा सच्याउन सकिन्छ ।” राजाको प्रतिउत्तर सुन्दा उनले मेरा कुरा खाएजस्तै लाग्यो ।

“देशमा वक्तव्यको प्रभाव के–कस्तो छ ?” उनले सोधे ।

“सरकार मलाई यसबारेमा त्यति धेरै थाहा छैन । क्रिया प्रतिक्रिया बुझ्ने समय पाएकै छैन ।” मैले जवाफ दिएँ । मानिसहरूको मत बुझ्ने साधन सबै काटिएका थिए, कहाँबाट जनमत थाहा पाउनु र वक्तव्यको प्रभावकारिता नाप्नु ? कुराकानीका बाटो बन्द गर्ने अनि मानिसहरूको धारणा कस्तो छ भनेर सोध्ने ? मनमनै हाँसो र रिस एकसाथ उठ्यो ।

“दलहरूले नै देशको समस्या समाधान गर्नुपर्ने हो । तर सकेनन् । मैले बाध्य भएर जिम्मेवारी वहन गर्नुपर्‍यो । यो मेरो रहर होइन । द्वन्द्वको समाधान नभई निर्वाचन हुन सक्दैन । निर्वाचन नभई लोकप्रिय दलहरू सत्तामा आउन सक्दैनन् । अन्तत: शासन गर्ने भनेको दलहरूले नै हो । त्यसकारण मैले तपाईंको सहयोग लिन खोजेको हो ।” राजाले मलाई संक्षेप र प्रस्ट भाषामा भने ।

“मैले कसरी सहयोग गर्न सक्छु, सरकार ?” मैले सोधें ।

“राजनीतिक निकास खोज्न राजनीतिक मानिस नै चाहिन्छ । मसँग राजनीतिक व्यक्तित्वहरू छैनन् । राजनीतिक निकास खोज्न सहयोग गर्नोस् तपाईंले,” राजा ज्ञानेन्द्रले थपे ।

“सरकार, कस्तो सहयोग गर्ने मैले ?” जिज्ञासा राखें ।

“मन्त्री बनेर सहयोग गरिदिनुपर्‍यो ।” राजाले प्रस्ताव राखे ।

“मन्त्रालय होइन, मलाई राष्ट्रिय योजना आयोगको जिम्मेवारी दिइबक्सियोस्,” मैले भनें ।

राष्ट्रिय योजना आयोगको नेतृत्व राष्ट्रिय आर्थिक चिन्तन हुनेहरूले नपाएकाले देश विकास नभएको निचोड राजालाई सुनाएँ । “सरकार, राजनीतिक रुपान्तरण गरेर मात्र हुँदैन । आर्थिक रुपान्तरणका लागि जनताका समस्याहरू छुने दीर्घकालीन महफ्वका राष्ट्रिय योजनाहरू चाहिन्छ । सडक, सञ्चार, सिंचाइ, विद्युत् सेवाको विस्तार देश विकासका महफ्वपूर्ण पूर्वाधार हुन् । शिक्षा, स्वास्थ्यजस्ता प्राविधिक तहमा जनशक्तिको विकास र कृषि, पर्यटन, खानी उद्योगहरूलाई विस्तार गर्न बृहत्तर योजनाको खाँचो छ ।” आर्थिक रुपान्तरणको लामो व्याख्यासहितको आफ्नो दृष्टिकोण, उद्देश्य र योजना राजालाई सुनाएँ । पहिले मन्त्री हुँदा सागालेका अनुभव र योजनाहरू योजना आयोग मार्फत लागू गराउने आफ्नो इच्छा सुनाएँ ।

मेरो व्याख्या सुनेपछि गाह्रो पाराले बाउछोरा दुवैजनाले टाउको हल्लाए । त्यसपछि राजा बोले, “तपाईंका योजना ज्यादै महफ्वपूर्ण छन् । यस्तो अवधारणा साह्रै कम मान्छेसँग मात्रै हुन्छ । योजना आयोगको जिम्मेवारी मन्त्रिपरिषद्ले दिने हो । त्यो जिम्मेवारी पूरा गर्नलाई योजना आयोगमा मात्र बस्नुपर्छ भन्ने छैन । मन्त्री भएर पनि जिम्मेवारी सम्हाल्न सकिन्छ नि ।” दोस्रोपटक पनि राजाले मन्त्रिपरिषद्मै सामेल हुन कर गरेपछि कुन मन्त्रालय दिने भनी सोधें ।

राजाले शिक्षा मन्त्रालय समस्याग्रस्त भएकाले त्यसैलाई सम्हाल्न आग्रह गरे । “यो मन्त्रालय सम्हालेर देशमा राजनीतिक निकास खोज्ने काम पनि गर्न सकिन्छ । योजना आयोगको कुरो मन्त्रिपरिषद्बाटै भइहाल्छ,” राजाले दोहोर्‍याएका थिए । माओवादी द्वन्द्वको राजनीतिक निकास खोज्ने, निर्वाचन गर्ने, निर्वाचनबाट चुनिएको दललाई सत्ता सुम्पने कुरा राजाको मुखबाट सुनेपछि यो राम्रो प्रजातान्त्रिक अभ्यास हो भन्ने लाग्यो, मलाई ।



एमालेले अन्यायपूर्वक गलहत्याएर एक्ल्याएकाले शून्य मनस्थितिमा थिएँ । त्यसैले राजाको वचनलाई सकारात्मक पाटोबाट मात्र बुझें । शंकालु बनेर हेरिनँ । राजाका मुखबाट एकातिर द्वन्द्वको राजनीतिक निकास खोज्ने भूमिका पाएको थिएँ भने अर्कोतिर राष्ट्रिय योजना आयोगमा योजना बनाउने मैदान पनि खुला गरिदिने भएका थिए । यी दुवै कुराले मलाई लोभ्यायो ।

“राजा भनेको आफ्नो हुकुमबाट चल्ने हो । राजाले जे भन्छन् त्यही गर्छन् । बोलेका कुरा पूरा गर्छन् । आफ्नो हुकुम आफैं काट्दैनन् ।” राजाबारे बाल्यकालदेखि यस्तै सुने/बुझेको थिएँ । राजनीतिक दलका नेताहरूले ढाँट कुरा गरेर हैरान बनेको मेरो दिमाग राजाले ढाँट्दैनन् भन्नेमा एकोहोरियो ।

देशमा द्वन्द्वका कारण दैनिक सेना, प्रहरी, राष्ट्र सेवक, माओवादी लडाका, निहत्था  नागरिकको ज्यान अनाहकमा गइरहेको थियो । मानिसको ज्यान बचाउनु भनेको सिद्धान्तभन्दा माथिको कुरा हो । यस्तो रक्तपात रोकेर देशलाई सही बाटोमा हिंडाउनु चानचुने कुरा थिएन । नेपाली कांग्रेससँग मेरो सम्बन्ध सुमधुर थियो । एमालेबाट लखेटिए पनि प्राय: अधिकांश नेतालाई चिन्थें र मेरा कुरा धेरैलाई सहज लाग्थ्यो । सशस्त्र युद्धरत नेकपा माओवादीसँग पनि विभिन्न सूत्रमार्फत सम्बन्धको तार जोड्न सक्ने प्रबल सम्भावना थियो । भारतसँग कुरा गरेर माओवादीसँग वार्ता गर्न सकिन्थ्यो । राजाले राजनीतिक निकासका लागि भूमिका खेल्न आग्रह गरिरहँदा झट्ट मेरो मानसपटलमा यस्तै परिदृश्यहरूले फन्को मारे ।

देशको मूल समस्या सल्टाउने वातावरण बनाउन सकिन्छ भन्ने आत्मविश्वास बढेर आयो । माओवादीका शीर्षस्थ नेताहरू प्रचण्डले त्यही बेला वार्ता सिधै मालिकसँग मात्रै गर्ने भनेर राजासँगै कुरा गर्न चाहेको वक्तव्यहरू सार्वजनिक गरेका थिए । यी सबै परिस्थितिमा राजाको प्रस्तावमा आशाका सञ्जीवनीहरू केलाएँ । म यस्ता अवसरलाई  मुलुकको हितका लागि उपयोग गर्नुपर्छ भन्ठानेर राजाको मन्त्रिपरिषद्मा सामेल हुन मनमनै तयार बन्दै गएँ । मेरो अन्तस्करणले सिद्धान्तभन्दा माथि उठेर राष्ट्रिय समस्याको समाधान खोज्न अर्‍हायो ।

धर्ती फनफनी घुम्यो

राजाले व्यक्त गरेका प्रतिबद्धता पूरा गरेनन् भने देश के होला ? मनमा कताकता चिसो नपसेको होइन । हाकाहाकी वचन दिएपछि राजाजस्तो संस्थागत व्यक्तित्वले कसरी गलत कुरा गर्न सक्लान् भन्ने तर्कको भारले मनको उदासपनलाई जित्यो । फेरि मेरो सानैदेखि आमनेसामने भएर गरेका कुरामा बढी विश्वास गर्ने बानी हो । नानीदेखि लागेको बानीले जीवनमा धेरै गोता पनि खानुपर्‍यो । तर, राजाका सामन्ने विगतका धोका बिर्सेछु । राजाबाट त धोका नहोला भन्ने विश्वासमा ‘हुन्छ’ भन्दिएँ । देशको रक्तपात हटाएर चुनाव गरेपछि कुनै न कुनै पार्टीले आफूलाई भूमिका देलान् भन्ने सोच्दै राजाको कार्यालयबाट बाहिरिएँ । कसैले नसम्झिए पनि द्वन्द्व हटाएर शान्ति स्थापना गर्न सकियो भने सामान्य नागरिक भई शान्तिको सास फेरेर चयनले बसौंला भन्ने मनको लड्डु चपाएर पुलकित हुँदै राजासमक्ष बिदा मागेर निस्किएँ ।

बाहिर राजाको दर्शनभेट पाउन अघिदेखि दरबारियाहरू बसिरहेकै थिए । “कुरा के भयो ?” म निस्कनासाथ परिचित दानबहादुरले सोधे । “खासै केही भएन, गज्याङमज्याङ कुरा भयो । विषयवस्तु निकै गम्भीर रहेछ,” मैले उत्तर फर्काएँ र दानबहादुरलाई उल्टै सोधें, “तपाईंलाई चाहिं किन बोलाइएको रहेछ ?” उनले राजालाई भेटेकै थिएनन् । स्वचालित उत्तर दिए, “थाहा छैन । खै किन बोलाएको हो ।” दरबार परिसरभित्रकै पार्किङतिर गाडी चढ्न लम्किरहेको थिएँ । हातमा फाइल बोकेर दरबारका मुख्य सचिव पशुपतिभक्त महर्जन अत्तालिएको भावमा दौडेर मेरो छेउमा आइपुगे । सोधे, “हजुर कुरा भयो होइन, सरकारसँग ?” “भयो,” मैले छोटो उत्तर दिएँ । “भोलि ७ बजे घोषणा हुन्छ । हजुर भोलि ठीक १० बजे यहाँ आइपुग्नुुहोला,” उनले भने । “घोषणा हुन्छ” शब्द सुनेर म झसङ्ग भएँ । अनि सोधें, “के घोषणा हुन्छ ?” “क्याबिनेट,” पशुपतिभक्तले भने । म फेरि झस्किएँ ।

राजासँग कुरा गरेर यहाँसम्म आइपुग्दा म के बुझिरहेको थिएँ भने यो भेटघाट सुझाव, सल्लाहका लागि मात्रै हो । धेरै मानिससाग सल्लाह लिएपछि मात्र राजाले मन्त्रिपरिषद्मा क–कसलाई समेट्ने, कस्तो बनाउनेजस्ता कुराबारे पुन: छलफल चलाउनेछन् । अनि मात्रै मन्त्रिपरिषद् गठन गर्नेछन् । तर पशुपतिभक्तले मन्त्रिपरिषद् नै घोषणा हुने बताएपछि म आश्चर्यमा परें । “मन्त्री को–को हुन्छन् ?” मैले सोधें । “होइन भित्र अघि देख्नुभएन ती सबै मन्त्री हुन्,” पशुपतिभक्तले जसै जसै एकपछि अर्को रहस्य खोल्दै गए । मेरो सोचाइ, बुझाइ बालुवाको भवनझैं उसै ढल्दै गयो । उभिएको धर्ती फनफनी घुमेजस्तै भयो । मुख पनि बिगारेछु । मेरो अनुहार हेर्दै पशुपतिभक्तले सोधे, “किन हजुरसँग कुरा मिलेन र ?”

मिल्यो भनूँ कि मिलेन भनूँ बडो दोधारमा परें । राजाको दर्शनभेट पाउन भित्र बसेका व्यग्र अनुहारहरू सम्झनासाथ मेरो मन विरक्तियो । केही बेर मौन रहें । पशुपतिभक्त राजाको कार्यालयतिर थोरै अघि बढे । केही अघि बढेका उनका पाइला फेरि मतिर फर्किए । “हजुर, के जाहेर गरुँ ?” नजिकै आएर पुन: सोधे । म मौन बसेकाले कुरा मिलेन भन्ने ठम्याईमा उनी अघि बढेका रहेछन् । के सोचेर हो कुन्नि, फेरि म भएतिर फर्किए ।

दुई तीन सेकेन्डमै एउटा निर्णयमा पुग्नुपर्ने कठिन स्थिति आयो, मलाई । अग्निपरीक्षाजस्तै भयो । छिनमै तासका पत्ताझैं मनका पत्ता पल्टिन थाले– पार्टीले निकालेको छ । फर्किएर एमालेमै जाने कुरा भएन । फेरि यहाँसम्म आइपुगियो । राजासँग हुन्छ भनिसकेको छु । अब हुँदैन भनौं भने राजा पनि बाङ्गा हुने । पार्टी त उसै बाङ्गो भईसकेको हो, आफूचाहिं नाङ्गो ? बाँच्ने ठाउँ पनि नहोलाजस्तो लाग्न थाल्यो । दुवैतिरबाट लखेटिने धर्मसंकटको स्थिति आउने चित्र मनभित्र दौडियो । मन्त्रिपरिषद्मा रहने सदस्य जस्तासुकै भए पनि अघि आफूसँग व्यक्त गरेका वाचामा राजा अडिग बस्लान् भन्ने भावनाले जित्यो । अनि पशुपतिभक्तलाई भनिदिएँ, “कुरा मिलेकै हो ।” “मलाई पनि त्यस्तै लागेको थियो,” मुसुक्क हाँस्दै उनी त्यहाँबाट बिदा मागेर राजाको कार्यकक्षतिर लम्किए ।

माघ २० गते बिहान ७ बजे राजाको मन्त्रिपरिषद्मा मेरो नाम शिक्षा तथा खेलकुदमन्त्रीमा घोषणा भयो । बिहान १० बजे दरबार पुगें । केही बेरमै राजाले शपथ खुवाए । यसपछि मन्त्रालय गएँ । सडक सुनसान थियो । मानिसहरूमा अब के हुन्छ भन्ने भाव अनुहारमा दौडिरहेको देखिन्थ्यो । मन्त्रालय, विश्वविद्यालयका पदाधिकारीहरू लाम लागेर स्वागतमा खडा भएका थिए । यन्त्रवत् रुपमा सबै कार्यक्रम सञ्चालित भए । मन्त्रिपरिषद् गठन भएको भोलिपल्ट बेलुका मन्त्रिपरिषद्को बैठक बस्ने सूचना आयो । सञ्चार विच्छेद भएकाले सुरक्षा संयन्त्रले खबर ल्याउने लैजाने गथ्र्यो ।

राधाकृष्ण मैनालीको हालै प्रकाशित पुस्तक नलेखिएको इतिहासबाट