अन्तर्राष्ट्रिय संगीत क्षेत्रमा पाइला टेक्दै ‘माइकल ज्याक्सन’ - धिरज राई -

Get Breaking National And World News, Broadcast Video Coverage, And Exclusive Interviews. Find The Top News Online, More Video Channel, Live Radio Station and Top Movies at Only NEWSALLABC. CLICK HERE ⇒ https://newsallabc.blogspot.it ⇐ FOR MORE UPDATES.

पछिल्लो समय गायक धिरज राई साङ्गीतिक क्षेत्रमा त्यति क्रियाशील छैनन् । धिरज गायनबाट हराए भन्ने पनि धेरै देखिएका छन् । तर उनी भने नेपाली गीत सङ्गीतलाई अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पुर्याउने एक्सरसाइजमा लागेका छन् । आफ्नो पछिल्लो एल्बम ‘बुद्धज् बोर्न इन नेपाल’ मार्फत उनी विश्व बजारमा पुग्न लागेका हुन् । अन्तर्राष्ट्रिय बजारका लागि उनले ब्लुज, रफ फेबर र नयाँ खालका अङ्ग्रेजी गीतसमेत बनाएका छन् । जुन गीतले विश्व बजारमा तहल्का पिट्ने उनको विश्वास छ । एक समय नेपालका माइकल ज्याक्सन भनेर पनि चिनिन्थे उनी । नेपाली साङ्गीतिक फाँटमा पपसङ्गीत भित्र्याउने श्रेय पनि उनलाई नै जान्छ । नेपाली गीत सङ्गीतमा आफ्नो २५औँ वसन्त समर्पित गरेका उनै गायक धिरज राईसँग सङ्गीतिक यात्राका उतरचढावका विषयमा गरिएको सङा्गीतिक संवाद उनकै शब्दमा ।

पपगीत पहिलो पाइला

वि.सं ०४२/०४३ तिरको कुरो हो । त्यति बेला म कक्षा ८ मा पढ्दै थिएँ । सो समय रेडियो नेपालमा प्रायः एकै खालका गीत सङ्गीत गुन्जन्थे । त्यस्ता गीत सङ्गीतमा युवाका भावना पटक्कै हुँदैनथे । गीतहरु बुबा आमाले मन पराउने आलका थिए । सायद जेनेरेस ग्यापले पनि होला । ती गीतमा मेरो पिँढीको प्रतिनिधित्व थिएन ।

गीत सङ्गीत गम्भीर त थिएँ र तर युवालाई आफ्नो फिल गराउने खालको थिएनन् । म भने आफ्नो उमेर मिल्ने, आफ्नो प्रेम भेटिने गीत सङ्गीतको खोजीमा थिएँ । यसका लागि मलाई नयाँ सङ्गीतको आवश्यकता देखियो । म नयाँ सङ्गीत खोज्न थालेँ । यो नै मेरो पप सङ्गीतको पहिलो पाइला भन्दा हुन्छ ।

त्यतिबेला मलाई पप सङ्गीत के हो, कस्तो हुन्छ भन्ने थाहा थिएन । चलेका सङ्गीत हिन्दुस्थान म्युजिकबाट प्रभावित थिए । मलाई त्योभन्दा वेस्टर्न म्युजिक मन पथ्र्याे । उक्त म्युजिक गाउन इजी थियो । हाम्रा बुबाआमाले जङ्गलमा प्रेम गर्नुहुथ्यो रे । तर हामीले पोस्टकार्ड र कापीका पाना माया प्रेमका कुरा साट्यौँ । मैले मेरो किसिमको माया खोई त गीतमा भनेर खोज्न थालेँ । यसैले मलाई पप सङ्गीतमा डोर्यायो ।

रेडियोमा एकतन्त्रीय शैली

०४४ तिरको कुरो हो । त्यतिबेला रेडियो नेपालमा गाउने मात्र गायकमा गनिन्थे । बाहिर गाउने जति नै प्रतिभाशाली भए पनि गायकमा पर्दैनथे । रेडियोमा गुन्जिने गीत सङ्गीतमा उचनीचको भावना नजानिदो किसिमले प्रशस्तै थियो । भन्नैपर्दा गायक बन्नका लागि रेडियो नेपालको आशीर्वाद अनिवार्य थियो । नत्र गायक बन्न सकिँदैनथ्यो । रेडियो नेपालको एकतन्त्रीय शैली थियो ।

रेडियोमा गुन्जिने गीतका तुलनामा पप सङ्गीतमा अलि खुल्लापन थियो । स्वतन्त्र थियो, उचनीचको भावन थिएन । मैले यही गीत सङ्गीत बोकेर जोसका साथ रेडियो नेपाल त छिरेँ । तर मलाई कुनै स्थान दिइएन । एक वर्ष धाएँ । अवसर पाइन । मेरो गीतलाई रेडियो नेपालले गीत नै सम्झिएन । त्यहाँका अग्रजहरुले ठट्टामा उडाए । त्यसपछि मैले मजस्तै साथीहरुको सानो झुन्ड बनाएर पपगीत गाउन थालेँ । यो नै मेरो रियल जीवनको पपसङ्गीत यात्राको सुरुवात थियो । गाउँदै जाँदा यो नै पपसङ्गीत भन्ने थाहा पाएँ ।

लगाएको जुत्ता बेचेँ

जतिबेला म पपगीत गाउन थालेँ, सो समयमा माइकल ज्याक्सन विश्वमै चर्चित थिए । म्याडोना पनि चलेका थिए । मलाई पनि उनीहरुको जस्तै वेस्टर्न सङ्गीत सजिलो लाग्यो । यसको हुनुको कारण पनि छ । देशमा चलेको सङ्गीतमा धेरै बाजा चाहिन्थ्यो । शब्दमा पनि साहित्य बढी भएको चाहिन्थे । यसको तुलनामा पपसङ्गीत सरल थियो । थोरै बाजाले पुग्थ्यो ।

मैले पप सङ्गीत त रोजेँ तर गीत रेकर्ड गर्न मसँग पैसा थिएन । काठमाडौँको महँगो बसाइ, बुबाआमाले भर्खर जागिर पाएको अवस्था । घरबाट दिने बाटो थिएन । मसँग एउटा मूल्यवान जुत्ता थियो । त्यो जुत्ता मेरी आमाले कक्षा ८ मा फस्ट भएपछि पुरस्कार दिनुभएको थियो । ममीसँग सर्त नै थियो यो पढाइको । उक्त जुत्ता लगाउँदा म टोलभरीको हिरो थिएँ । तर गीत रेकर्ड गर्ने पैसा नहुँदा बेच्नुपर्यो । जुत्ता बेच्दा टोलभरी नै मेरो मोरल डाउन भयो । जुत्ता बेचेर मैले ‘लुकी लुकी’ बोलको गीत रेकर्ड गराएँ । भाग्य नै भनौँ, मेरो यो गीत हिट भयो । गीतले म जस्तै युथ दर्शकलाई आकर्षित गर्यो ।

मैले ब्रेक गरेँ

जब मेरो लुकी लुकी गीत हिट भयो । सो समयमा म जस्तै गीत गाउने केही व्यक्ति पनि देखिएका थिए । सबैभन्दा अलग म थिएँ । गायन र नृत्य मिसाएर एकसाथ प्रयोग गर्न सकिन्छ भन्ने मान्यता मेरो थियो । त्यतिबेला गायकले बसेर गाउने र हिरो देखिने हो भन्ने मान्यताले जरो गाडेको थियो । त्यो मान्यतालाई मैले ब्रेक गरेँ । गायकले हिरो जस्तै गाउन र नाच्न पनि सक्छ भन्ने मैले प्रमाणित गरेर देखाएँ । यसको प्रयोग मैले रेडियो नेपालको वार्षिक उत्सवमा गरेको थिएँ ।

थुप्रै गायक गायिका र मिडियाका व्याक्ति उपस्थित उक्त कार्यक्रमा मैले मिश्रित प्रतिक्रिया पाएँ । केहीले यास्तो प्रस्तुति कसैले दिएका छैन भने । केहीले धिरज तिमीले नौटङ्की गर्यौ भने । कतिले त कि नाच कि गाऊ मात्र भनेर हकारे । तीमध्ये धेरैले गीत सङ्गीत यसरी पनि प्रस्तुत गर्न सकिने रहेछ भनेर पोजेटिभ रूपमा लिए । गीतसङ्गीतमा नयाँ प्रयोग भयो भनेर चर्चा गरे । मिडियामा पनि यस्तैयस्तै आउन थाल्यो । मिडियाका साथीहरु जो परिवर्तन र यर्थातवादीलाई तोड्न चाहँदैन थिए । उनले मेरो विरोध गरे । यस समय सङ्गीतमा दुई धार देखापर्यो । म चाहिँ नयाँ धारको प्रतिनिधि थिएँ । यही धार समाएर अगाडि बढेँ ।

कफन बाँधेर लडाइँमा

नयाँ धार लिएर अगाडि बढ्दैजाँदा म रेडियो नेपालका लागि भिलेन भएँ । रेडियोका गायकहरुमा मैले विस्थापित गराउँछु भन्ने डर देखियो । म पनि कफन बाँधेर लडाइँमा हिँडेको मान्छे जस्तो अगाडि बढ्दै गए । जे गरेर भए पनि धार स्थापित गर्न लागिपरे । त्यति बेला मलाई मजस्तै भर्खर स्कुल छाडेका, कलेज पढ्ने विद्यार्थीले च्याप्पै समाए । एक कलेजबाट अर्काे कलेज हुँदै कलेज कलेजमा मेरो डिमान्ड हुन थाल्यो । सबै कलेजका कार्यक्रममा धिरज राई चाहिन थाल्यो । विभिन्न मिडियाले पनि नयाँ विचार लिएर आएका गायक भनेर प्रचार गरिदिए । त्यतिबेला कालो पत्रिका निस्किन्थ्यो । चारैतिर म छाउन थालेँ । कलेजको प्लेटर्फम मेरो चिनिने माध्यम बन्यो ।

केलेज कलेजका कार्यक्रम जारी नै थिए । एक कलेजको कार्यक्रमबाट मलाई दुई हजार रुपियाँ दिइयो । यो मेरो गायनको पहिलो कमाइ थियो । गीत गाएर पैसा आउँछ भन्ने मेरो मनमा कहिलै थिएन । पैसा हातमा आएपछि झन् मनमा उत्साह थपियो ।

म गाउँदै गएँ । मेरो गीत सङ्गीतको माहोल बढ्दै काठमाडौँका नेवार समुदायसम्म पुग्यो । सो समय मेरो हातमा धेरै पैसा आयो । पैसा पनि आउने आफ्नो कला पनि बढ्ने भनेर प्रोत्साहित हुँदै म लाग्दै गएँ । नाच्ने गाउने गायक मेरो इमेज बन्यो । ‘तिम्रा नयन, तिम्रा अधर’ गीत मेरो यही समय हिट भयो ।

पैसा चाख्ने मौका

‘तिम्रा नयन, तिम्रा अधर’ बोलको मेरो गीत हिट भएको समय नेपालमा क्यासेट चक्काको भर्खर विकास भएको थियो । पप सङ्गीत त्यो गीत हो जसले हिन्दी गीतको मार्केट काट्न सक्छ भन्ने भनाइ समेत सङ्गीतकार रमन घिमिरेले राखेका थिए ।

यही समय मेरो गीत क्यासेट चक्कामा आयो । एक चक्काको बिक्रिबाट ६ रुपियाँ रोएल्टी आउँथ्यो । मेरो पहिलो क्यासेटबाट तीन लाख हात पर्यो । सोही समय मैले पैसाको मज्जा चाख्ने मौका पाएँ । दुई लाख क्यासेटको बिक्रीबाट मेरो हातमा एकैपटक १० लाख रुपियाँ पर्यो । मभन्दा अगाडिको गीत सङ्गीतले व्यावसायिक गति लिएको थिएन । मसँगै आएको गीत सङ्गीतले भने व्यावसायिक गति लियो ।

ममीले शङ्का गर्नुभयो

२०४८ सालमा मेरो पहिलो एल्बम प्रियसी आयो । त्यसपछि ०५१ देखि ०६२ सम्म मेरो साङ्गीतिक यात्राले निकै रफ्तार लियो । मसँग धेरै पैसा हुनथाल्यो । दिनदिननै गायनबाट आएको एक लाख ममीलाई दिनथाले । यो देखेर ममीले ममाथि शङ्का गर्नुभयो, दिनदिनै यति धेरै पैसा कहाँबाट आउँछ भनेर । छोराले गल्ती गरेर पैसा ल्याइरहेको त छैन भन्ने बुझ्न थाल्नुभयो । यही समय मैले जग्गा किने, घर बनाएँ । म सुरक्षित भएँ । गायनमा लागेदेखि नै मलाई घर बनाउनुथियो । गायन क्षेत्र सकिए पनि बस्ने घर भयो भन्ने बाँच्ने आधार हुन्छ भन्ने मेरो सोच थियो । त्यसपछि इन्जिनियरिङ पढेँ र अङ्ग्रेजीमा मास्टर सकाएँ । यो समयलाई पप सङ्गीतको स्वर्णिम युग भन्छु म । किनभने यो समय गायन लाग्नेसँग पैसा पनि भयो । गीत गाउनुभन्दा अगाडि एड्भान्स आउन थाल्यो । तर ०६३ पछि गीत सङ्गीत ओरालोतिर लाग्यो ।

त्यो दिन सुत्न सकिन

गायनमा लागेर हिट हुँदा पनि मेरो विदेश गर्ने कार्यक्रमको अवसर सन् १९९७ मा हङ्कङको जुर्यो । उक्त समय भर्खर हङ्कङ चाइनालाई हस्तान्तरण गरिएको थियो । ब्रिटिस गोर्खालीले पनि बस्ने अवसर पाएका थिए । मलाई कार्यक्रका लागि बोलावट आयो । म छक्क परेँ । म देशको डिमान्डमा त थिएँ । तर विदेशमा कसैले चिन्दैनन् भन्ने लाग्थ्यो । कार्यक्रमका लागि चालिस हजारको अफर आयो । त्यति बेला यो पैसाले काठमाडौँमा चारआन जग्गा आउँथ्यो । गाएर विदेश घुम्न पाउँछु भन्ने मैले सोचेको पनि थिइनँ । त्यसैले हङ्कङ उड्ने दिन रातभर सुत्न सकिन । कस्तो होला देश, कस्ता होलान् मेरा गीत सुन्ने मानिस लगायतका अनेक कुरा मनमा खेल्थे । हङ्कङबाट सुरु भएको मेरो विदेश यात्रा अहिले पनि जारी छ । अहिलेसम्म करिब ३६ देश घुमिसके ।

म हराएको होइन

मलाई लाग्छ सबैभन्दा बढी विदेश घुम्ने नेपाली गायक नै म हुँ । आर्थिक पनि लाभ लिएको छु । म मात्र होइन । धेरै कलाकार आर्थिक सम्पन्न हुने मौका विदेशी कार्यक्रमले दिलाएको छ । कसैलाई अन्दाज नै छैन कि गीत सङ्गीतबाट धेरै पैसा आउँछ भन्ने । गीतको पछाडि कुदेको मलाई पैसा नाम, इज्जत सबै हात लाग्यो । ०६३ पछि सङ्गीत क्षेत्र ओरालो लाग्यो । देशको राजनीतिक अस्थिरताले जनमानसमा दैनिक गुजार गर्न धौ–धौ हुन थाल्यो । मनोरन्जनमा कम देखिन थाले । यो क्रम ०७० रह्यो । स्वदेशको कमाइ घटेको समयमा पनि मैले १८ वटा देश घुमे । विदेशी कार्यक्रममा व्यस्त भएकाले यो समयमा मलाई स्वदेशी दर्शकले हरायो भने ।

ठूलो माछा ताक्दै छु

करिब एक वर्ष अगाडि मैले गौतम बुद्ध नेपालमा जन्मिएको अभियान चलाएँ । यही समय मैले निकालेको बुद्धका विषयको गीत धेरै चल्यो । यो मेरो पाँच वर्षपछि निस्केको नयाँ गीत थियो । अब अर्काे एल्बमको तयारीमा छु । करिब सात वर्षपछि एल्बम ल्याउन लागेको हो । एल्बममा ब्लुज, रफ फेवरका र नयाँ खालका गीत छन् । यस एल्बमका लागि म ठूलै रकम हेर्दैछु । अर्थात् एल्बम विश्व सङ्गीत बजारमा लन्च गर्ने तयारी मेरो छ । यो मेरो पूरै अङ्ग्रेजी गीतको एल्बम हो । नेपाली कलाकार विदेशी मार्केटमा जानुपर्छ भनेर यो प्रयास थालेको हो । मलाई बेल्जियमको बिजिबियो ओम रेकर्डको साथ दिएको छ । एल्बमको नाम पनि ‘बुद्धज् बोर्न इन नेपाल’ राखेको छु । हामीले हाम्रो सामान सस्तोमा बेचेका रहेछौँ भनेर मलाई अहिले फिल भएको छ ।